Ziya GÜNEY

Geçen hafta kaldığımız yerden  “Eko Kentler” hakkında bilgi vermeye devam ediyoruz. Ekoşehir tabiri ilk olarak ABD’li bilim adamı ve yazar Richard Register’ın 1987 yılında çıkan “Eko Şehir Berkeley: Sağlıklı Bir Gelecek İçin Yeni Şehirler Kurmak” isimli kitabında kullanıldı.

Richard Register, daha sonra 1990 yılında Berkeley Kaliforniya’da düzenlenen ilk Uluslararası Ekoşehirler Konferansı’nın çağrıcılarından biri oldu; daha sonra da 1992 yılında Ecocity Builders’ın kuruculuğunu yaptı.

Ekoşehirler hakkında yeni vizyon geliştiren diğer önemli isimlerden biri de Dr. Paul F. Downtown oldu. Avustralya merkezli Ecopolis isimli mimarlık şirketini kurduktan sonra ekoşehirler için 12 temel prensip belirledi. Ecopolis Gelişim Prensipleri adıyla bilinen bu çerçeve metinde madde sayısı daha sonra 10’a düşürüldü.

Bu kurallar bütününün ana fikri, bozulmuş, tahrip olmuş arazinin iyileştirilmesi, yapıların çok fazla alan kaplamaması, kurulan şehrin ekonomisine pozitif katkıda bulunulması gibi kriterleri kapsıyor.

İsveç’in ‘Ekobelediye’ açılımı
Çevre sorunlarına devlet yaklaşımı açısından örnek olarak gösterilen ülkelerden biri olan İsveç, ekolojik belediyeler konusunda büyük bir atılım yapmış durumda. Ülkedeki 70’ten fazla belediye sürdürülebilirlik prensiplerine göre yönetiliyor. İsveç’teki belediyelerin dörtte biri ‘Ekobelediye’ olarak anılıyor.

Bu prensipler esas olarak 2008’de San Francisco’da toplanan Ekoşehir Konferansı’nın sonunda yayınlanan deklarasyondan derlendi. İlk olarak güvenliği sağlamak gerekiyor.

Yanlış anlamalara sebebiyet vermemek için güvenlikten kastedilen temiz hava ve su kaynaklarına erişim, sağlıklı konut ve iş yeri mekânları. Ayrıca şehirlere temizlik ve hijyen altyapıları kurulurken her türlü atığın geri dönüşümüne ve gri su kullanımına imkân verecek şekilde tasarlanması gerekiyor.

Çin’den ekolojik adımlar
Bilindiği üzere dünyayı en çok kirleten ülkelerin başında Çin yer alıyor. Çin, bir yandan karbon salınımlarına yönelik alması gereken tedbirlerle ilgili ayak sürüdüğü için ABD ile beraber en çok eleştirilen ülkeler arasında yer alıyor.

Öte yandan Çin yeşil yarışa da sıkı bir giriş yapmış durumda. Yenilenebilir enerji, elektrikli arabalar gibi yatırımların dışında Çin, iki yeni ekoşehir de kuruyor.

Çin’in ilk yeşil şehri olacak olan Dongtan’da tarımsal sulama, yağmur sularının hasadıyla gerçekleştirilecek. Ev atıkları yakıt olarak kullanılacak. Araçlarda da benzin veya mazot kullanılmayacak.

Tüm enerji ihtiyaçları rüzgâr türbinleri, güneş panelleri ve biyoyakıtlardan sağlanacak. Şehirde yaşayanlar, yerel çiftliklerde yetiştirilecek biyolojik ürünleri tüketecek. Evlerin çatıları çimle kaplanacak. Bu da en iyi ısı yalıtımını sağlayacak ve enerji tüketimi yüzde 70 azalacak. Şehrin ancak yüzde 40’ına inşaat yapılacak. Kalan alanlar tarıma ve doğal kuş cennetlerine ayrılacak.

Öyle bir şehir düşünün ki binaların enerjisi yenilenebilir kaynaklardan sağlanıyor. Binaların yanında, yöresinde rüzgârgülleri var ya da çatılarda güneş panelleri. Üstelik çöplerinizi enerji kaynağı olarak kullanmanız da mümkün. Şehrin belli noktalarında sebze meyve yetiştirilen bahçeler var, yani illa süpermarkete veya alışveriş merkezine gitmek mecburiyetinde değilsiniz.

Sadece arabalar için değil, yayalar ve bisikletliler için de yollar inşa edildiğini, üç adımlık yere arabanızla gitmek zorunda olmadığınız bir şehir düşünün. Nasıl, fazla mı çılgın bir proje gibi gözüktü gözünüze? Ekoşehirler, dünya gündemi için o kadar da yeni bir konu değil.

Bundan sonraki yazımızda bu konuya devam edeceğiz..

Kaynak: 2008 San Francisco Eko Şehir Konferansı Deklarasyonu