Ziya GÜNEY

Ülkemizde bugün Bursa da dâhil hemen hemen bütün büyük kentlerimizde kentsel dönüşüm furyası yaşanıyor...

Ülkemizin e’inin 1. ve 2. derece deprem bölgesi olduğu ve özellikle bu bölgelerimizin büyük risk altında bulunduğu gerçeğini biliyoruz.

Bu gerçeği dikkate alarak özellikle riskli kentlerimizde öncelikle de çöküntü bölgelerinde kaçak ve çarpık yapılaşmanın yoğun olduğu hiç mühendislik hizmeti almamış yapıları depreme karşı güçlendirmemiz gerekiyor.

Ancak teknik ve bilimsel gerçekleri sosyal ve teknik altyapıyı bir kenara bırakmadan...

Bu konuda ülkemizde özellikle son zamanlarda yaşanan ve adına da kentsel dönüşüm denilen gerçekte kentsel dönüşümle ne bilimsel ne de Batı’daki örnekleri ile hiçbir ilgisi olmayan bir dönüşüm komedisi yaşıyoruz.

Bu gerçekleri biz 16.05.2012 tarih ve 6306 sayılı Kentsel Dönüşüm Yasası çıktığında da çeşitli zeminlerde dile getirdik...

Bizim yaptığımız parsellerdeki yapıları yıkıp yerine hiçbir ilave sosyal ve teknik altyapı, okul, sağlık tesisi gibi resmi kurum alanı vs yaratmadan yüksek katlı yeni yapılar yapmaktan ibaret.

Esasen parsel ölçeğinde bunu gerçekleştirmek de fiziken mümkün değildir...

Biz burada kısaca Batılı ve bilimsel anlamda kentsel dönüşümün teknik ve bilimsel ana başlıklarını vermekle yetineceğiz...

-Kentsel dönüşüm bizdeki gibi ciddi hiçbir hazırlık ve ön çalışma yapılmadan gerçekleşmez... Kentsel dönüşüm süreci uzun bir zamanı kapsar.

-Kentsel dönüşümün fiziksel, çevresel ekonomik sosyal ve kültürel hedefleri olmalıdır.

-Öncelikle kentsel dönüşüm süresince alanın ayrıntılı bir analizi yapılmalıdır. Nitekim Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, yetki verdiği büyükşehirlerden kentsel dönüşümü parsel bazında değil en az ada bazında ve bu alanda ciddi bir altyapı analizinin yapılmasını şart koşmuştur.

-Kentsel dönüşüm süresince bu alanın fiziksel, ekonomik, sosyal ve çevresel uyumu sağlanmalıdır. Kentsel dönüşümün iyi kurgulanmış bir stratejisinin olması gereklidir.

-Kentsel dönüşüm sürdürülebilir olmalıdır.

-Bu süreçte insan kaynaklarına ilave olarak ekonomik ve doğal kaynaklar etkin bir şekilde kullanılmalıdır.

-Kentsel dönüşümden etkilenecek bütün kesimlerin katılımı ve uzlaşması sağlanmalıdır.

-Kentsel dönüşümde uygulanacak ilkeler süreç içinde farklılaşma ihtiyacına göre revize edilmelidir.

Çeşitli kentsel dönüşüm yöntemleri vardır;

Rehabiltasyon:

Planlı olarak inşa edilmiş ancak yıpranmış işlevlerini yerine getiremeyen bölgeleri yeniden değerli hale getirmek.

Yenileme:

Yapıların iyileştirilmesi, daha iyi barınma koşulları, ticaret ve sanayi imkânları ve kamu yapıları.

Koruma:

Toplumun geçmişteki sosyoekonomik şartlarını, kültür değerlerini yansıtan fiziksel yapıların günün sosyoekonomik şartlarına göre yok olmasına engel olmak.

Yeniden canlandırma:

Sosyal, fiziksel kültürel ve ekonomik açıdan çöküntü süreci yaşayan ve buna sebep olan faktörlerin ortadan kaldırılması.

Yeniden geliştirme:

Ekonomik ve yapısal özelliklerin iyileştirilmesi mümkün olmayan maddi geliri düşük grupların yaşadığı konutların yıkılıp yeniden yapılması...

Kentsel dönüşüm konusunda yukarıda kısaca başlıklar halinde ifade etmeye çalıştığımız bu gerçeklerin hangisi uygulanıyor?..